Frascati
Frascati
Stichting Gasthuis Frascati (hierna: Frascati) is een productiehuis met een eigen theater, gevestigd in Amsterdam. Het wil een platform zijn voor grootstedelijke ontwikkelingen, waarbij door middel van kunst wordt getracht de wereld te bevatten. Als productiehuis begeleidt het ‘de kunstenaars van morgen’, die multidisciplinair, eigenzinnig en opiniërend werk maken. Als pleitbezorger voor vernieuwende, kleinschalige podiumkunsten wil Frascati een schakel vormen tussen diverse publieke en culturele domeinen: kleine en grote zalen, aanstormend en gevestigd talent, lokale en internationale ontwikkelingen, opleidingen en beroepspraktijk, kunstenveld en stadsleven. De kunstenaars die er in huis werken, zijn afkomstig uit verschillende disciplines (regie, choreografie, mime, performance, literatuur), maar hebben volgens de instelling met elkaar gemeen dat ze authentiek, maatschappelijk geëngageerd werk maken dat past binnen een grootstedelijke mentaliteit.
Subsidieadvies
De Raad voor Cultuur adviseert Stichting Gasthuis Frascati een subsidiebedrag toe te kennen van € 500.000.
De raad oordeelt positief over de artistieke keuzes die Frascati sinds 2013 heeft gemaakt om getalenteerde theatermakers te kunnen blijven begeleiden. Frascati geeft in zijn plan blijk van een uitgekristalliseerde visie op talentontwikkeling. De raad is verheugd over de wijze waarop het productiehuis zich openstelt voor actuele grootstedelijke en internationale ontwikkelingen, net als over de keuze om nadrukkelijk multidisciplinair en interdisciplinair te werken. Ook de aandacht voor cultureel diverse kunstenaars en bezoekers vindt de raad te prijzen. Frascati bereikt in Amsterdam een groot, relatief jong publiek waarmee het actief in dialoog treedt. De plannen om de komende periode talenten te gaan begeleiden zijn goed uitgewerkt en zijn in de ogen van de raad overtuigend. Ook de samenwerking met theatergezelschappen in de basisinfrastructuur vindt de raad een pluspunt. De raad constateert verder dat Frascati zich een actief ondernemer toont, die in een goede financiële gezondheid verkeert.
De raad merkt wel op dat het productiehuis in grote mate afhankelijk is van structurele subsidies van de gemeente Amsterdam en, in de komende periode, van OCW. Ook mist de raad in de plannen een toelichting op een aantal zaken met betrekking tot het ondernemerschap, zoals werkgeverschap, strategie bij tegenvallende inkomsten en governance. Hij vindt dat Frascati daaraan de komende tijd extra aandacht moet besteden.
Beoordeling
Kwaliteit
Na het wegvallen van de structurele subsidie van OCW per 2012 heeft Frascati zijn productiehuisfunctie gecontinueerd ten koste van een belangrijk deel van zijn podiumfunctie. De raad oordeelt positief over de artistieke keuzes die het productiehuis de afgelopen periode heeft gemaakt om getalenteerde theatermakers te kunnen blijven begeleiden in hun ontwikkeling. Hij stelt vast dat Frascati de afgelopen jaren van grote betekenis is geweest voor vele talenten die inmiddels een naam hebben verworven in het podiumkunstenlandschap. De raad vindt niet elk project geslaagd, maar het nemen van artistieke risico’s acht hij inherent aan het werk van een productiehuis.
Voor de komende periode presenteert Frascati een goed uitgewerkt plan, waarin het zich profileert als een eigentijdse organisatie die openstaat voor actuele grootstedelijke en internationale ontwikkelingen. Heel duidelijk staat daarbij de ontwikkeling van maatschappelijk geëngageerde makers centraal. Hoewel de activiteiten die Frascati organiseert sterk uiteenlopen – de ene maker kan bij Frascati zijn eerste research doen, de andere wordt begeleid in zijn doorstroom naar de grote zaal – vertonen ze een duidelijke samenhang.
De raad is positief over de productielijn in twee fases, waarbij makers eerst de kans krijgen hun artistieke handtekening te ontwikkelen (ontwikkelfase) en vervolgens gedurende drie of vier jaar één of twee producties per jaar maken (de productiefase). De komende periode worden aanzienlijk meer producties gerealiseerd dan de afgelopen periode: het aantal stijgt van gemiddeld 31 per jaar in 2013 – 2015 naar 48 in de jaren 2017 tot en met 2020.
Ook is de raad verheugd over de vele disciplines die bij Frascati een thuis vinden. Niet alleen worden er theater, dans, mime, performance en mengvormen gemaakt, ook worden er verbanden gelegd met onder andere beeldende kunst, film, journalistiek, wetenschap en politiek. Sterk vindt de raad de wijze waarop Frascati de presentatie van eigen producties in het eigen theater inbedt in contextprogramma’s, met bijvoorbeeld workshops, lezingen en debatten over brandende maatschappelijke kwesties. De raad vindt het een gemis dat deze contextprogramma’s niet worden georganiseerd rond Frascati-producties die buiten de standplaats spelen.
Frascati werkt samen met vele culturele en maatschappelijke partners, onder andere ter ondersteuning van cultureel divers talent. De raad is zeer te spreken over de verbinding met de Tolhuistuin, het Bijlmer Parktheater, de Meervaart en de werkplaats van Likeminds, om multicultureel talent te scouten dat zich buiten het reguliere kunstvakonderwijs aandient. Ook is de raad verheugd over de samenwerkingsverbanden met Theater Artemis, Toneelgroep Oostpool en Toneelgroep Amsterdam, waarbij regisseurs van die BIS-gezelschappen Frascati-talenten zullen begeleiden.
Tot slot oordeelt de raad positief over de vele internationale connecties van Frascati. Enkele producties komen binnen zijn internationale netwerken of in coproductie met internationale partners tot stand. De makers die door Frascati worden begeleid, worden in het eigen theater bovendien geprogrammeerd naast een aansprekend Nederlands en internationaal aanbod, waarmee het theater een rijke voedingsbodem biedt voor hun verdere ontwikkeling.
Educatie en participatie
Frascati schrijft in zijn activiteitenplan niets over educatie en participatie. De raad vindt dit een gemis van de aanvraag. Hij constateert dat de instelling op dit vlak wel activiteiten onderneemt, die hij waardeert. Zo participeert Frascati met een aantal andere Amsterdamse cultuurinstellingen in De Theatervooropleiding Amsterdam, waar jongeren worden voorbereid op een opleiding in het kunstvakonderwijs. Ook organiseert de instelling voor het publiek (rand)programma’s ter aanvulling op haar artistieke activiteiten.
Maatschappelijke waarde
Publieksbereik
Met zijn voorstellingen bereikt Frascati vooral in de eigen standplaats veel publiek. Een groot deel daarvan is jonger dan dertig jaar. Wel laten de totale publieksaantallen in absolute en relatieve zin een afnemende lijn zien: in
De wens om een grootstedelijk platform te zijn voor podiumkunsten vertaalt zich niet alleen in de manier waarop Frascati kunstenaars aan zich bindt, maar ook in de wijze waarop het het publiek wil benaderen. Voorheen was de marketing vooral informerend van aard, in de komende periode wil Frascati een dialoog opzetten tussen kunstenaars, productiehuis en publiek. De raad vindt dat deze strategie goed aansluit bij het gekozen profiel. Frascati-makers worden als ‘voorlopers van hun generatie’ begeleid om oorspronkelijke strategieën te ontwikkelen met als doel het publiek te verbreden. De middelen die Frascati als voorbeelden geeft, zoals blogs, essays, fotoreportages en filmpjes, vindt de raad passend voor deze makers.
Ondernemerschap
Frascati heeft zich de afgelopen jaren een actief ondernemer getoond, die ondanks de beëindiging van structurele subsidie van OCW de financiële gezondheid wist te bewaken. Het productiehuis heeft het personeelsbestand verkleind, minder voorstellingen geprogrammeerd en een deel van het eigen vermogen aangewend om het ‘laboratorium voor prille makers’ Frascati 4 te vestigen in het voormalige theater De Engelenbak in de Nes, dicht bij het eigen Theater Frascati. Het deed daarmee afstand van het goedkopere, maar verder weg gelegen Frascati WG in Oud-West.
De organisatie verwerft ruim voldoende eigen inkomsten. Frascati is voor een groot deel afhankelijk van structurele subsidie van de gemeente Amsterdam, een aandeel dat het de komende periode nog verder wil verhogen. De extra subsidie zal worden gebruikt om de artistieke plannen te realiseren en geen aanspraak te hoeven maken op het eigen vermogen. Of de gemeente de gevraagde verhoging toekent, is niet bekend. Opmerkelijk is dat Frascati niet reflecteert op zijn bedrijfsvoering in geval van tegenvallende inkomsten.
De raad mist in het plan ook een reflectie op het eigen werkgeverschap, zoals de manier waarop het werknemers aan zich bindt en betaalt en hoe het voorziet in scholings- en opleidingsbehoeftes. Frascati gaat evenmin in op de naleving van de Governance Code Cultuur. De raad vindt dat Frascati daaraan de komende tijd extra aandacht moet besteden.