Residentie Orkest

Residentie Orkest

Stichting Het Residentie Orkest (hierna: Residentie Orkest), met als thuisbasis Den Haag, geeft uitvoeringen van symfonische muziek voor een breed publiek. Het Residentie Orkest kent een onderscheidend profiel dat zich enerzijds richt op het klassieke, vroegromantische repertoire en anderzijds op muziek van de 20e eeuw tot nu. Het orkest werkt daarvoor met twee vaste dirigenten. Het Residentie Orkest biedt verder innovatieve programma’s en cross-over projecten voor uiteenlopende doelgroepen. Het orkest is geworteld in de stad en de regio.

Subsidieadvies

De Raad voor Cultuur adviseert Stichting Het Residentie Orkest een subsidiebedrag toe te kennen van € 3.200.000, op voorwaarde dat de instelling voor de start van de nieuwe subsidieperiode:

• Samen met het Rotterdams Philharmonisch Orkest een plan indient dat gericht is op het gezamenlijk verzorgen van een complementair symfonisch aanbod in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en een weerslag is van de verschillende profielen van de twee instellingen.
• Het activiteitenplan aanvult met een uitgewerkte strategie om de financiële positie te versterken.

De raad oordeelt positief over de subsidieaanvraag van het Residentie Orkest en heeft vertrouwen in het artistieke beleid. Hij waardeert de diversiteit van het educatieve programma. De raad heeft bewondering voor de wijze waarop het orkest zich in de Haagse samenleving heeft weten te positioneren en de manier waarop het met weinig middelen vernieuwende educatieve activiteiten heeft gerealiseerd.

De raad maakt zich zorgen over de precaire financiële positie van het Residentie Orkest en stelt vast dat het orkest zijn activiteiten bij tegenvallende inkomsten niet kan voortzetten. Dat de afgelopen periode de inkomsten substantieel zijn teruggelopen, vindt de raad verontrustend. Om die reden vraagt hij ook op dit aspect een aanvullend plan met een uitgewerkte strategie.

Voor een toelichting op het geadviseerde subsidiebedrag verwijst de raad naar de Inleiding Symfonieorkesten.

Beoordeling

Kwaliteit

Het Residentie Orkest werd de afgelopen BIS-periode geconfronteerd met een stevige bezuiniging en de opdracht om met een kleinere bezetting een onderscheidend profiel te realiseren; hiervoor had het orkest in de vorige aanvraag een eerste aanzet gedaan. Ook had de instelling te maken met een verhuizing naar een andere locatie. De raad heeft waardering voor de wijze waarop het orkest zich onder deze uitdagende omstandigheden staande heeft weten te houden en met elan de afgelopen jaren de artistieke omslag heeft gemaakt.

Het orkest heeft gewerkt aan verankering en zichtbaarheid in de stad en heeft met aansprekende formats voor symfonische muziek meer avontuur in de programmering gebracht. Het orkest heeft twee nieuwe vaste dirigenten aangetrokken en meer verschillende concertformules ontwikkeld. De raad vindt dat het orkest hiermee een goede weg is ingeslagen.

Het Residentie Orkest richt zich ook de komende jaren op repertoire van de barok tot de vroegromantiek, muziek uit de 20e en 21e eeuw en cross-over projecten, een keuze die overeenkomt met het profiel uit de huidige periode. Het Residentie Orkest noemt daarbij verschillende sterke samenwerkingspartners.

De raad begrijpt dat de aandacht de afgelopen jaren is uitgegaan naar herprofilering en positionering van het orkest en de inspanningen om die met substantieel minder middelen te realiseren. De raad heeft er begrip voor dat hierdoor de ontwikkeling van de spelkwaliteit niet altijd de gewenste aandacht kon krijgen, maar heeft er vertrouwen in dat het Residentie Orkest de komende periode hieraan bovengemiddeld zal werken.

Het Residentie Orkest heeft geprobeerd de vereiste samenwerking met het Rotterdams Philharmonisch Orkest, voortvloeiend uit de vorige subsidiebeschikking, gestalte te geven. De raad heeft waardering voor het doorzettingsvermogen van het Residentie Orkest, dat samenwerking heeft gezocht met de Doelen en optredens op het Rotterdamse podium heeft verzorgd. De raad verwacht dat beide orkesten op korte termijn en in samenwerking met elkaar tot een plan komen voor een complementair aanbod van symfonische muziek voor de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Educatie en participatie

De raad stelt vast dat het orkest de activiteiten voor cultuureducatie en -participatie hoog in het vaandel heeft staan. Het Residentie Orkest speelt in de orkestensector een prominente rol als het gaat om de inspanningen voor educatie en het ontwikkelen van nieuwe programma’s. Met weinig stafmedewerkers bereikt het orkest op overtuigende wijze diverse doelgroepen, in het bijzonder scholieren. Verder heeft het orkest een speciaal programma voor senioren en kansarme jongeren. Het heeft diverse samenwerkingspartners en experimenteert geregeld met nieuwe educatievormen, zoals projecten met scholieren die het orkest mogen dirigeren.

De raad stelt met voldoening vast dat het Residentie Orkest voor de nieuwe subsidieperiode de activiteiten op hetzelfde niveau en met een vergelijkbare omvang wil voortzetten. Het orkest blijft met verschillende maatschappelijke projecten op wijkniveau actief in Den Haag.

Het Residentie Orkest besteedt ruim aandacht aan talentontwikkeling. Zo biedt het voor masterstudenten orkestspel van het Koninklijk Conservatorium kansen om ervaring op te doen met het spelen in een symfonieorkest. Verder zijn er samenwerkingsprojecten met het Rotterdamse conservatorium Codarts (compositieopdrachten) en de Dutch National Opera Academy. Het orkest is ook een van de partners in de masteropleiding dirigeren.

Maatschappelijke waarde

Publieksbereik

Het orkest heeft de afgelopen periode verschillende concertformats ontwikkeld die ook een nieuw publiek aantrekken. Voor de komende periode laat de aanvraag een realistisch marketingbeleid zien waarmee het orkest beoogt een breed publiek te trekken. Het Residentie Orkest richt zich met innovatieve presentatievormen onder meer op nieuwe muziekliefhebbers. De raad heeft waardering voor de inspanningen van het orkest om op die manier een diverser publiek te trekken.

Het Residentie Orkest gaat voor de komende subsidieperiode uit van substantieel meer bezoekers in 2020: 88.000, tegenover 75.500 in 2014. De raad vraagt zich af of deze verwachting realistisch is. De aanvraag toont nauwelijks aan hoe het orkest deze publiekstoename wil realiseren. Vooral de verkleinde capaciteit van het huidige onderkomen lijkt niet te stroken met deze ambitie.

Ondernemerschap

Door forse bezuinigingen is de financiële situatie van het Residentie Orkest kwetsbaar. Dat vindt de raad verontrustend. De liquiditeit, de solvabiliteit en het weerstandsvermogen van het orkest zijn laag. Dit betekent dat het Residentie Orkest zijn activiteiten bij tegenvallende inkomsten niet kan voortzetten. De eigen inkomsten zijn de afgelopen periode substantieel afgenomen.

De raad vraagt zich af hoelang het orkest deze precaire financiële situatie volhoudt en betreurt het dat de aanvraag nauwelijks een uitgewerkte strategie laat zien om het verdienvermogen te verbeteren of kosten te reduceren.

Het Residentie Orkest hanteert een traditioneel directie- en bestuursmodel en heeft geen toezichthouders. De raad mist in de aanvraag een reflectie op de naleving van de Governance Code Cultuur.