Nederlandse Reisopera

Nederlandse Reisopera

Stichting Nederlandse Reisopera (hierna: Nederlandse Reisopera) wil verrassende en kwalitatief hoogwaardige operavoorstellingen produceren en presenteert deze aan een breed en divers publiek, verspreid over het land. De Nederlandse Reisopera maakt minimaal drie operaproducties per jaar, die te zien zijn in elf kernsteden, zodat opera goed bereikbaar is voor het publiek in Nederland. Het repertoire is een mix van bekende en minder bekende titels. Kernwaarden van de instelling zijn kwaliteit, innovatie en samenwerking. De Nederlandse Reisopera profileert zich als een operagezelschap met een landelijk publieksbereik, biedt een springplank voor nationaal operatalent en heeft tegelijkertijd een regionale binding met het oosten van het land.

Subsidieadvies

De Raad voor Cultuur adviseert Stichting Nederlandse Reisopera een subsidiebedrag toe te kennen van € 3.550.000 onder de volgende voorwaarden.

• De instelling dient voor de start van de nieuwe subsidieperiode een aangepaste, sluitende begroting in met een daarop aangepast activiteitenplan.
• De instelling vult de aanvraag aan met een uitgewerkte strategie om het verdienvermogen te verbeteren en de financiële positie te versterken.

De raad is positief over de artistieke kwaliteit van de instelling. Hij heeft waardering voor de inspanningen van de Nederlandse Reisopera, die met relatief weinig middelen reizende operavoorstellingen produceert van hoge kwaliteit voor een breed publiek in het hele land. De raad vindt de artistieke plannen voor de komende periode ambitieus, met visie gepresenteerd en goed uitgewerkt. De raad beoordeelt de verbreding van het repertoire als een interessante ontwikkeling.

De Nederlandse Reisopera heeft in de loop van de afgelopen periode een omslag gemaakt om het verdienvermogen te verbeteren. De raad vindt de inspanningen van de instelling van het laatste jaar hoopgevend om meer eigen inkomsten en een breed publiek te genereren.

Beoordeling

Kwaliteit

De Nederlandse Reisopera ontving in de periode 2013 – 2016 ruim 60 procent minder rijkssubsidie ten opzichte van de periode 2009 – 2012. Volgens de raad heeft het gezelschap met weinig middelen over het algemeen kwalitatief goede en verrassende operaproducties gemaakt. Doorgaans waren de zeggingskracht en het vakmanschap van een goed niveau.

Uit de plannen die de Nederlandse Reisopera presenteert voor de komende periode spreekt volgens de raad een goede visie. De plannen zijn ambitieus en bovendien goed uitgewerkt. De raad heeft waardering voor de verbreding van het repertoire; de Nederlandse Reisopera zoekt de randen van het genre op door bijvoorbeeld een productie van Sondheim op het programma te zetten.

De raad is enthousiast over de voorgenomen samenwerkingen met diverse culturele instellingen in de regio en andere partners, zoals Scapino Ballet Rotterdam en collega-operagezelschappen uit binnen- en buitenland. De raad verwacht ook voor de komende periode afstemming met Opera Zuid over speeldata en repertoire.

De raad verwacht dat de Nederlandse Reisopera met het huidige budget slechts met moeite aan de opdracht kan voldoen om operaproducties van hoge kwaliteit te maken voor een breed publiek in het hele land. De raad begrijpt daarom de keuze van de Nederlandse Reisopera om zich vooral te richten op bekende opera’s, die doorgaans meer publiek genereren, en minder aandacht te schenken aan risico en experiment in de programmering.

De aanvraag van de Nederlandse Reisopera biedt weinig inzicht in de selectie en begeleiding van in Nederland opgeleid talent. De raad kan uit de aanvraag niet opmaken of in Nederland opgeleide zangers in de toekomst voldoende kansen krijgen bij de Nederlandse Reisopera. De oprichting van een operastudio, samen met De Nationale Opera en Opera Zuid, ziet de raad als een stap voorwaarts, maar hij mist een concrete uitwerking van de rol van de Nederlandse Reisopera in de operastudio. De raad wil meer weten over de wijze van werven, selecteren (voor rollen) en begeleiden en de bijdragen van de verschillende partners.

Educatie en participatie

Het educatiebeleid en de verankering van de activiteiten in de regio staan nog in de kinderschoenen. De Nederlandse Reisopera noemt in zijn aanvraag bijvoorbeeld kennismaking met opera, masterclasses en projecten op scholen, maar geeft niet aan hoe het gezelschap deze activiteiten invult en voor welke specifieke doelgroepen deze zijn bedoeld.

De Nederlandse Reisopera neemt zich voor om educatieve producties voor kleine zalen te maken, die landelijk te zien zijn. De raad vindt dat deze producties potentie hebben, maar ziet wel dat deze voorstellingen zich nog moeten bewijzen.

De Nederlandse Reisopera wil de komende periode intensiever samenwerken met culturele partners in Enschede om vooral initiatieven voor educatie te ontplooien. De raad beschouwt deze ontwikkelingen als positief. De raad vindt het (nog) niet realistisch dat de Nederlandse Reisopera verwacht dat het aantal bereikte leerlingen zich verdubbelt in de komende periode.

Maatschappelijke waarde

Publieksbereik

De Nederlandse Reisopera is de afgelopen periode zichtbaar geweest in het land en heeft vooral het laatste jaar meer publiek weten te bereiken. In 2017 verwacht de instelling ruim 60 procent meer bezoekers te trekken dan in 2014, namelijk bijna 47.000 in plaats van de ruim 28.000 in 2014. Het operagezelschap verwacht dat ook de publieksinkomsten in de komende BIS-periode toenemen. De raad beschouwt een sterke stijging van publieksaantallen als een gezonde ambitie, maar vraagt zich af of deze haalbaar is met de beperkte middelen.

Ondernemerschap

De raad complimenteert het operagezelschap dat het de afgelopen periode een landelijke en reizende operavoorziening van niveau overeind heeft gehouden, ondanks een subsidiekorting van ruim 60 procent in de afgelopen periode. Maar het verdienvermogen van de Nederlandse Reisopera is fragiel. In de periode 2013 – 2015 heeft de Nederlandse Reisopera de eigen inkomstennorm maar net gehaald.

De raad ziet hoopgevende verbeteringen in het vermogen van de instelling om meer eigen inkomsten te genereren: het percentage is gegroeid van 20,1 procent in 2014 naar 29,4 procent in 2015. De raad heeft er vertrouwen in dat bij voortzetting van deze werkwijze de Nederlandse Reisopera in de toekomst meer eigen inkomsten kan verwerven.

De raad heeft begrip voor de flexibilisering van het gezelschap vanwege het krappe budget. Maar de werkdruk is door de beperkte middelen toegenomen. De raad dringt er daarom op aan dat de instelling zich blijft opstellen als een goede werk- en opdrachtgever.

De raad juicht het toe dat de ondersteuning van de provincie sterker wordt, zoals in de aanvraag wordt vermeld. Voor de toekomst van het gezelschap is een groter draagvlak van ook andere overheden onontbeerlijk. De raad adviseert om met andere overheden in gesprek te gaan, om de kwaliteit van deze operavoorziening voor de toekomst veilig te stellen.

De raad mist in de aanvraag een uitwerking van de wijze waarop de instelling met de Governance Code Cultuur omgaat.