Zuiderzeemuseum

Zuiderzeemuseum

Stichting het Zuiderzeemuseum (hierna: het Zuiderzeemuseum) richt zich op de geschiedenis, de actualiteit en de toekomst van de voormalige Zuiderzee. Gemeenschappen, ambachten en water staan centraal in een totaalconcept van panden, schepen, beplanting, dieren, interieurs en living history. Het museum verbindt de historische collectie met hedendaagse vormgeving. Dit doet het museum onder andere door samen te werken met academies als ArtEZ en Design Academy Eindhoven, zodat creatieve talenten een podium krijgen. Het Zuiderzeemuseum geeft een impressie van het dagelijkse leven rond de Zuiderzee tussen 1880 en 1930. Het openluchtmuseum verbindt de historische collectie met hedendaagse vormgeving.

Subsidieadvies

De Raad voor Cultuur adviseert Stichting het Zuiderzeemuseum een subsidiebedrag toe te kennen van € 3.431.543. Dit bedrag is conform de indeling in categorie 2.

Het Zuiderzeemuseum voert een consistent en helder beleid, waarbij de link tussen heden en verleden een van de uitgangspunten is. De rol die het museum op zich neemt ten aanzien van omliggende erfgoedgemeenschappen vindt de raad van groot belang. Ook op het gebied van educatie neemt het museum zijn verantwoordelijkheid en zoekt het naar nieuwe wegen om publiek te bereiken. De reizende leeromgeving, waar het museum de komende periode mee wil experimenteren, vindt de raad een interessante werkwijze en hij kijkt uit naar de resultaten daarvan. Het museum kan nog stappen zetten in de publieksvoorzieningen van het museum, zoals de routing en bij het binnenmuseum de horecavoorzieningen. De financiële positie is solide en er is voldoende aandacht voor het personeelsbeleid. De governance en de strategie bij tegenvallende inkomsten zijn echter onvoldoende uitgewerkt.

Beoordeling

Kwaliteit

De raad is positief over de activiteiten van het Zuiderzeemuseum in de afgelopen periode. Het onderhoud van de gebouwen is voortvarend aangepakt en in 2015 is het project ‘Waterwerken’ geopend. Het museum opereert vanuit een heldere positie en verbindt op consistente wijze historie aan het heden en redeneert vanuit de ambachten.

De komende periode wil het Zuiderzeemuseum zijn succesvolle strategie voortzetten. Het museum zet in op duurzame actualiteit van het erfgoed door de link met ambacht en design verder te versterken. De raad vindt dit een goede aanpak. De programmering aan de hand van het zelfontwikkelde presentatieconcept ‘W.A.T.E.R.’ wordt voortgezet. Elk jaar wordt de collectie gepresenteerd aan de hand van een thema, waardoor de invalshoeken jaarlijks wisselen. De raad vindt dit een goede en vernieuwende aanpak van programmeren.

De komende periode wil het museum weer een groot aantal activiteiten organiseren. De activiteiten zijn goed uitgewerkt en de raad vindt de ambitie, zeker gezien de eerdere prestaties, realistisch.

De raad is lovend over de rol die het museum neemt ten aanzien van de omliggende erfgoedgemeenschappen. Het museum gaat samenwerkingen aan met erfgoedinstellingen in de Zuiderzeeregio en heeft hiervoor een conservator Samenleven aangesteld. Hieruit maakt de raad op dat het museum deze samenwerking duurzaam wil maken en het netwerk actief wil ondersteunen. De raad prijst het museum met zijn serieuze aanpak.

Naast deze samenwerking is het museum ook actief buiten de erfgoedsector. In het plan benoemt het museum diverse samenwerkingspartners, zoals Vluchtelingenwerk, omroep NTR en de waterschappen. Daarnaast werkt het museum samen met partners uit de designsector en de sector immaterieel erfgoed. Dit sluit goed aan bij de missie en visie van het museum. De aandacht die het museum specifiek geeft aan het immaterieel erfgoed en het behoud van ambachten vindt de raad positief. Het museum werkt hiervoor samen met het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed en de Crafts Council.

Educatie en participatie

De raad is enthousiast over het educatieve aanbod van het Zuiderzeemuseum. Het zijn actieve programma’s die goed aansluiten bij diverse doelgroepen. Ruim 30.000 kinderen bezochten het museum in 2014 en 2015 in schoolverband, wat een hoog aantal is.

Het museum heeft de afgelopen jaren programma’s ontwikkeld voor leerlingen van het vmbo, een nog onderbelichte doelgroep in het culturele veld. De raad complimenteert het museum hiermee. In de aanvraag wordt echter niets gemeld over deze specifieke doelgroep. De raad wil benadrukken dat het van belang is dat het museum het aanbod voor deze doelgroep continueert.

De komende periode wil het museum de afdelingen Presentatie en Educatie integreren, naar de mening van de raad een prima plan. Verder heeft het museum een pilot gedaan met educatie op locatie. De komende periode wil het museum in een spilfunctie met instellingen als NEMO, het hoogheemraadschap, Rijkswaterstaat, theatergroepen en scholen, leerlingen en bewoners bereiken door middel van een reizende leeromgeving, waarbij regio’s met weinig cultureel aanbod prioriteit krijgen. De raad vindt dit een lovenswaardig streven en is benieuwd naar de resultaten. De vrijwilligerspool voor educatie en het acquisitiebeleid richting scholen prijst de raad.

Maatschappelijke waarde

Publieksbereik

Het bereik van het Zuiderzeemuseum is relatief groot. In 2013 en 2014 ontving het museum ruim 258.000 en bijna 293.000 bezoekers voor het binnen- en buitenmuseum. In 2015 was het bereik circa 289.000. Het wordt de raad uit de plannen niet duidelijk hoe groot het bereik van het binnenmuseum is. De verwachte 276.000 bezoekers per jaar in de komende periode vindt de raad een ietwat voorzichtige inschatting. Het aandeel betaald bezoek ligt doorlopend hoog, rond de 94 procent.

De raad is positief over het doelgroepenbeleid en de aandacht voor diversiteit van het Zuiderzeemuseum. Het museum wil op structurele basis rondleidingen gaan aanbieden aan vluchtelingen. De contacten die het museum op dit gebied reeds met Vluchtelingenwerk heeft, maken de plannen geloofwaardig en relevant.

Op het gebied van publieksvoorzieningen van het binnenmuseum valt er naar de mening van de raad nog winst te behalen. Er zijn binnen weinig horecavoorzieningen, waardoor een bezoek in de winter minder aantrekkelijk wordt. Daarnaast kan het museum wat betreft de bezoekersinformatie en de routing naar het museum nog een slag maken.

Ondernemerschap

Het Zuiderzeemuseum heeft een financieel gezonde positie. Liquiditeit en solvabiliteit liggen beide hoog en de financieringsmix is stabiel. Ook voert het museum een gedegen personeelsbeleid. De naleving van de Governance Code Cultuur wordt in enkele zinnen in het plan aangeduid, maar de uitwerking ervan is summier. Daarnaast is de strategie bij tegenvallende inkomsten naar de mening van de raad nog onvoldoende uitgewerkt; er worden nauwelijks opties benoemd om op korte termijn de inkomsten te vergroten.